ABD’de yönetime bağlı bir kurumun yayımladığı raporda, NASA’nın Ay‘a yönelik planlarının üstesinden gelemediği öne sürüldü.
Devlet Hesap Verebilirlik Ofisi’nden (GAO) yetkililer, uzay ajansını sert eleştirdi ve Artemis Ay görevine dair planların “güven vermediğini” yazdı.
Raporda, “NASA, çok programlı görevler için değil, tekil görevler için tasarlanan bir kılavuzu izliyor” ifadeleri yer aldı:
“Özellikle çok programlı görevler için rehberlik yok. Bu durumda NASA, Artemis görevi için hazırladığı programı istikrarlı yöneteceğine dair güven vermiyor.”
Uzay ajansı, Ay’a dönüş projesi kapsamında 29 Ağustos’ta yapılacak uçuş denemesini, taşıyıcı roketin motor tankında sorun çıkması nedeniyle son anda ertelemişti.
Orion kapsülünü taşıyan Uzay Fırlatma Sistemi (Space Launch System / SLS) adlı roketin fırlatılacağı deneme, önce 2 Eylül’e ertelenmiş, ardından da belirsiz bir tarihe kadar askıya alınmıştı.
Üstelik bu, fırlatmanın ertelendiği ilk olay değildi. NASA, SLS roketinin uçuş denemesini daha önce de birçok kez yakıt sızıntısı gerekçesiyle ertelemişti.
Raporda, Artemis’in zamanla daha fazla görev içereceği ve dolayısıyla daha karmaşık hale geleceği belirtildi. Yetkililere göre bu yüzden NASA’nın daha sağlam bir kılavuza ihtiyacı var.
NASA, Ay’a dönüş görevini 2020’lerin sonunda daha ileri ve karmaşık bir aşamaya taşımayı hedefliyor.
Uzay ajansı bir sonraki aşamada 2024’te Ay yüzeyine astronotları indirmeyi ve ardından burada insanların yaşayabileceği bir üs kurmayı amaçlıyor.
Nihai hedef ise insanlığın Mars’a ayak basmasını sağlamak.
Dünyanın en güçlü roketi
NASA Başkanı Bill Nelson, SLS’nin dünyanın en güçlü roketi olduğunu savunuyor. Roketin fırlatma rampasına taşındığı mart ayında görevle ilgili açıklamalarda bulunan Nelson, şöyle konuşmuştu:
“Bu, insanları şu anda derin uzaya gönderebilecek tek roket. Dünyadaki en güçlü roket. Orion, şimdiye kadar insanları uçurmuş, insanlar için yapılmış herhangi bir uzay aracından daha uzağa gidecek. Uzayda, astronotlar için tasarlanmış herhangi bir uzay aracından daha uzun süre kalacak.”
NASA, 2012’de planlamaya başladığı Artemis görevi için 2025’e kadar yaklaşık 93 milyar dolar harcama yapmış olacak. Yalnızca SLS roketinin 23 milyar dolara mâl olduğu düşünülüyor.
ABD’li parlamenterler ise görevin öngörülen maliyeti çoktan aştığı gerekçesiyle bir süredir uzay ajansına baskı yapıyor.
GAO’nun geçen yıl yayımlanan önceki raporunda da NASA’nın astronotları 2024’e kadar Ay’a geri götürmesinin mümkün olmadığı savunulmuştu.
Demokrat parlamenter Eddie Bernice Johnson, o raporun ardından yaptığı açıklamada NASA’yı sert eleştirmişti:
“GAO raporu, hem NASA’nın liderliğini hem de Kongre üyelerini uyandırmalı. NASA’nın Artemis girişiminin ciddi bir sıkıntı içinde olduğu ve başarılı olması için güçlü düzeltici eylemlere ihtiyaç duyulacağı görülüyor.”