Birleşmiş Milletler Uluslararası Vergilendirme Konusunda Uzmanlar Komitesi’nin (BM Vergi Komitesi) 30. Toplantısı’nda, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında Birleşmiş Milletler Çifte Vergilendirmenin Önlenmesine İlişkin Model Sözleşmesi’nin (BM Model Sözleşmesi) 8. maddesinde değişiklik yapılmasına ilişkin düzenlemeler onaylandı.
Yapılan değişikliklerle uluslararası hava taşımacılığı yapan işletmelere ikametgah veya gelir kaynağına dayalı vergilendirme modeli arasında tercih yapma imkânı getiriliyor.
Uluslararası Havalimanları Konseyi (ACI), söz konusu değişikliklerin onaylanması halinde havayollarının hem ikamet ettikleri ülkelerde hem de bilet sattıkları ülkelerde vergilendirilebileceğini belirtti. Konseyin Mali Komite tarafından önerilen değişiklikleri genellikle yeniden değerlendirmediği belirtilmelidir.
Uluslararası kuruluş, bu şekilde havalimanları, yolcular ve hava taşımacılığı üzerindeki vergi ve harçların yaygınlaşmasının yanı sıra orantısız imtiyaz ücretlerinin, sektörün sürdürülebilir kalkınmasının önünde bir engel teşkil ettiğini yineledi.
“ACI, çifte vergilendirme gibi uygulamalara, etkisiz, seyahat maliyetlerini artıran, bağlantıyı azaltan ve havacılığın ekonomik faydalarına zarar veren uygulamalar olarak değerlendirerek kesinlikle karşı çıkıyor”
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) ise üye ülkelere, bu önerilerle kendi vergi politikaları arasındaki çelişkiyi vurgulayan bir mektup gönderdiğini söyledi. Bu arada Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) de müdahale çalışmalarına öncülük ediyor ve çeşitli resmi belgeler ve açıklamalar yayınlıyor.
ACI, Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi (ECOSOC) Başkanlığı’na hitaben bir mektup hazırladı ve küresel havayolu sektörünün konumunun yeterli şekilde temsil edilmesini sağlamak için IATA ile aktif olarak koordinasyon sağlıyor.
Ayrıca ACI üyelerine ve havalimanlarına bu mektubu savunuculuk faaliyetlerinde kullanmaları çağrısında bulundu.
ACI World, menşe bazlı vergilendirmenin tarihsel olarak uluslararası deniz taşımacılığına uygulandığını, benzersiz düzenleyici ve vergi çerçevesi göz önüne alındığında, küresel havayolu endüstrisinin ICAO kararları, uluslararası hava taşımacılığına ilişkin vergi politikalarına ilişkin 8632 sayılı Belge, ICAO Model Hava Hizmetleri Anlaşması (Ek A) ve OECD Model Vergi Sözleşmesi (Ek A) ile uyumlu olarak sürekli olarak vergi ikametgahına dayalı bir modeli izlediğini belirtti.
Menşei bazlı yaklaşıma olan ilgi, özellikle öneriyi destekleyen gelişmekte olan ülkelerde, eyaletler için vergi gelirlerini artırma potansiyeliyle ilgilidir. Ancak bu değişimin beraberinde getireceği potansiyel vergi artışı ve operasyonel karmaşıklık, özellikle geniş uluslararası ağlara bağımlı olan az gelişmiş ülkelerde hava taşımacılığına, ulusal ekonomilere ve rekabet gücüne ciddi zararlar verebilir.
Bu durum, havayollarının seyahat rotalarını yeniden gözden geçirmesine, seyahatin daha pahalı hale gelmesine ve bağlantıların etkilenmesine yol açabilir; bu durum da havalimanlarını dolaylı olarak etkileyebilir.
Ancak uluslararası hava taşımacılığı vergilendirmesine ilişkin küresel politikalardaki bu değişikliklerin yürürlüğe girmesi için hâlâ ECOSOC onayı gerekiyor. Görüşmelerin 10-11 Haziran 2025 tarihlerinde New York’ta yapılması planlanıyor.
