Çekyalı bilim insanları, pilot yorgunluğunu veya herhangi bir sağlık sorununu izlemek için bir sistem geliştiriyor. Yapay zekaya sahip bir kameraya dayanan cihaz, pilotun durumunu izliyor ve gerekirse bir uyarı veya daha ısrarcı bir uyandırma çağrısıyla yanıt veriyor.
Uzun yolculuklar -havada ve karada- sıkıcı hale gelebilir ve birkaç saatlik monoton bir aktiviteden sonra uykuya dalmak kolaydır. Amerikan Ulaştırma Güvenlik Kurulu tarafından yapılan bir araştırmaya göre, pilot yorgunluğu havacılık kazalarının neredeyse beşte birinde olası bir neden veya en azından katkıda bulunan bir faktördür. İngiliz Pilotlar Derneği’nin yakın zamanda gerçekleştirdiği bir ankete göre, pilotların %56’sı uzun bir uçuşta uyuyakaldıklarını itiraf etti. %29’u ise uyandıklarında yardımcı pilotun da uykuya daldığını gördüklerini itiraf etti.
Honeywell’in Brno şubesindeki uzmanlar, havada dikkatsizlik, uyku veya herhangi bir sağlık sorununun ilk belirtilerini tespit etmeyi amaçlayan bir yapay zeka sistemi geliştirdi.
Bu güvenlik sisteminin temelinde, pilotun yüz hatlarını ve ifadelerini yakından izleyen bir kamera yatıyor. Projede çalışan geliştiricilerden Bohdan Blaha şöyle açıklıyor:
“Burada gördüğünüz noktalar, pilotun yüzünün ayrıntılı hatları. Sistem, yüzdeki en ufak hareketi veya değişikliği izliyor; ağzın dönüşü, başın nasıl eğildiği, gözlerin kapalı mı açık mı olduğu, göz kırpma sıklığı veya pilotun uzun süre göz kırpmadan aynı yöne bakıp bakmadığı gibi.” diyor.
Sistem, pilotun yorgun olduğunu veya tıbbi bir sorun yaşamaya başladığını tespit ederse, ekrana ne yapması gerektiği konusunda bir öneri yazar. Metin mesajına herhangi bir tepki verilmezse, sesli bir mesaj uyarı verir veya daha ısrarcı bir uyandırma çağrısı yapar.
Bohdan Blaha, sistemin tamamının doğrudan insanlardan öğrenen yapay zekaya dayandığını söylüyor.
“Gönüllüleri davet ettik ve uyku laboratuvarındaki uzmanlarla birlikte ilgili izleme testlerini gerçekleştirdik, uykuya dalma sürecinde yüz ifadelerindeki en ufak değişiklikleri izledik ve bunları yazılım programı için bilgi olarak kameraya kaydettik” .
Yazılım, uyanık bir kişiyi yorgun veya uyuyan bir kişiden görme yoluyla ayırt etmeyi öğrendi. Araştırmacılar daha sonra sistemi çeşitli simülatörlere ve ardından ilk test uçağına kurdular.
Bohdan Blaha, “Sistemin tamamı Embraer 170 uçağında başarıyla test edildi; bir sorunun tespiti ve ardından pilotun uyarılması da dahil” dedi.
Araştırmacılar, kamerayı ilk ticari uçağa çoktan yerleştirdiler, ancak uyandırma çağrısı olmadan. Sistem şu anda bir Airbus 321 uçağında uçuyor, ancak yalnızca veri toplamak için kullanılıyor. Şu anda aktif modda pilotlarla iletişim kurmuyor. Kullanıma sunulmadan önce, Honeywell bilim insanlarının kamerayı sertifikalandırması gerekecek.
Daha sonra Avrupa Birliği tarafından ortak finanse edilen Darwin projesinin önemli bir parçası haline gelmesi beklenen proje, büyük nakliye uçaklarının bile iki pilot yerine tek pilotla uçurulmasına olanak tanıyacak.
