Her zaman ileri görüşlü olan ve vizyonu ile dünyayı kendine hayran bırakan Ulu Yönder Mustafa Kemal Atatürk havacılık alanındaki gelişmeleri yakından takip etmiş. Türkiye’nin havacılığın önde gelen devletleri arasında yer alması için çalışmalar yapmıştır.
Havacılığın hızla gelişeceğini gören Atatürk, Türk havacılığının geri kalmaması ve güçlenmesini sağlamak adına Cumhuriyet’imizin kuruluşundan on altı ay sonra 1925 yılında Türk Tayyare Cemiyeti’ni (T.Ta.C.) kurdurmuş ve hizmete geçmesini sağlamıştır.24 Mayıs 1935 tarihinde yapılan kongrede cemiyetin adı Türk Hava Kurumu (THK) olarak değiştirilmiştir.
Atatürk’ten aldığımız ilham ile Etimesgut Belediyesinin ev sahipliğinde “30 Ağustos Tayyare ve Zafer Bayramı” sergimizi hazırladık. Sergide 16 Şubat 1925 tarihinde kurulan Türk Hava Kurumu tarihinden yansıyan belge, fotoğraf ve objelere yer vermeye çalıştık. Sergimizin diğer bir vurgusu ise; Ulu Yönder Mustafa Kemal Atatürk’ün havacılığa verdiği önem ve gelişimindeki rolüne de tanıklık etmektir.
Serginin adının “Tayyare ve Zafer Bayramı” olmasının özelliği ise; 1925-1935 yılları arasında halkımızın bağışları ile alınan uçakların 30 Ağustos Zafer Bayramlarında, uçakları alan il ve ilçelerde ad konma törenlerinin yapılmasından kaynaklanmaktadır. Etimesgut Belediye Başkanımız Sayın Erdal Beşikçioğlu bu detayın çok önemli olduğunun altını çizerek serginin “Tayyare ve Zafer Bayramı” adı altında yapılmasını istemiştir.
Etimesgut Belediyesi Basın Yayın ekibinin hazırladığı görseller ile çalışmalarımıza hız verdik. Afişlerimizi halkımızın görebileceği toplu mekânlarda paylaştık. Özel konuklarımız için davetiyelerimizi elden arz ettik. Ve o güzel kutlamanın ilk gününde 27 Ağustos 2025, tüm Cumhuriyet severler ve Atatürkçüler Türk Tarih Müzesi’ndeydik.
Hayati Köklükaya ve Özcan Yaykın;
Türk Hava Kurumu, Türkkuşu’nda yetişmiş, yaş almış en eski modelcisi ve pilotu Hayati KÖKLÜKAYA hocamız 30 Ağustos Tayyare ve Zafer Bayramı kutlamalarına katıldı. Yine Türkuşu’nda doğmuş büyümüş, Türkkuşu’nu yurtdışında temsil etmiş Özcan YAYKIN ağabeyim etkinliğe katılarak hem beni hem de şehit Türkkuşu efsane pilotlarından, babası Avni YAYKIN’ı mutlu etmiştir.
Onlar tarih yazdılar, ben ise onlara sadık kalmak kaydıyla, tarihi anlatmaya çalışıyorum. Türkkuşu, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün emirleri ile 3 Mayıs 1935 tarihinde Etimesgut’ta açıldı. Binlerce genci Modelci, Paraşütçü, Yamaçparaşütçü, Planörcü, Baloncu, Yelkenkanatçı, Pilot olarak yetiştirdi. Umarım THK Türkkuşu eski güzel günlerdeki misyonuna geri döner.
Orhan Özgülbaş;
Uzun yıllardır tanıdığım ve takdir ettiğim, THK’nun efsane havacıları arasına giren Yamaçparaşüt öğretmen pilotu Orhan Özgülbaş dostum, konferans ve sergi öncesi harika bir gösteri sundu. Kendisine gönül dolusu teşekkürlerimi sunuyorum.
Orhan Özgülbaş; 1964’de Adana’da doğdu. Fotoğrafçılık eğitimini öğrencilik yıllarında Adana Amatör Fotoğrafçılar Derneği’nde (AFAD) aldı ve derneğin üyesi olarak çeşitli etkinliklere katıldı. Havacılıkla 1983’de Türk Hava Kurumu’nda (THK) tanıştı. 1986’da Paraşüt Öğretmeni olarak THK’da göreve başladı. 1987’de Anadolu Üniversitesi İş İdaresi Bölümünden mezun oldu. 1989–1994 yılları arasında Uluslararası şampiyonalarda Paraşüt Milli Takımında görev aldı.
1990’da yamaçparaşüt uçuşlarına başladı. 1995’de THK’da yamaçparaşüt okulunun kurulmasına öncülük etti ve uzun süre yöneticiliğini yaptı. 1996 ve 1997 yıllarında yapılan 1.Dünya Hava Oyunları Yamaçparaşüt Şampiyonasında yarışma müdür yardımcılığı görevini yürüttü. 2000’de “Yamaçparaşüt Sporu”, 2005’de “Yamaçparaşüt Sporunun Gelişimi ve Yamaçparaşüt Kazaları” adlı kitapları yayınlandı. 2006’da yamaçparaşüt sporunun tanıtımı ve yaygınlaştırılması amacıyla Türkiye’nin en yüksek noktası olan Ağrı Dağı’na 16 kişilik bir ekiple tırmandı ve Savaş YIKILMAZ ile birlikte Türkiye’de yapılan en yüksek yamaçparaşütü irtifa uçuşunu gerçekleştirdi.
2006’dan itibaren “Kuşbakışı Türkiye Projesi” kapsamında il il dolaşarak motorlu yamaçparaşütü ile havadan video ve fotoğraf çekimleri yapmaya başladı. 2011’de belgesel film çekimi amacıyla kendi yetiştirdiği öğrencileriyle birlikte Türkiye’nin üçüncü yüksek dağı olan Süphan Dağı’na tırmandı ve zirveden yapılan 15 kişilik toplu uçuşla bir ilke daha imza attı. Evli ve bir çocuk babası olan Orhan ÖZGÜLBAŞ halen Yamaçparaşüt Öğretmen Pilotu olarak uçuşlarını sürdürüyor.
Türk sivil havacılık tarihinde Etimesgut’un önemi maalesef yeterince bilinmiyor. Bu alanda yaptığım çalışmaları anlatabilmek adına Etimesgut Belediyesinin destekleri ile Tarih Müzesi konferans salonunda bir sunum yapıldı. Büyük ilgi ve beğeniyle takip edilmesi bir araştırmacı olarak beni mutlu etmiştir.
Konferans sonrası Ankara kültürüne 100 yıldır hizmet eden Ankara Kulübü derneğinin Seymenleri ve Bacıerenleri harika bir gösteri sergilemişlerdir. Ankara Kulübü derneğinin genel başkanı Sayın Dr. Metin Özaslan’a katkılarından dolayı şükranlarımı sunuyorum.
Günün son etkinliği Etimesgut Belediye Başkan Yardımcımız Sayın Gültekin Bayındır’ın açılışını yaptıkları “Tayyare ve Zafer Bayramı” sergimiz oldu. Büyük beğeni toplayan sergimizi çok sayıda ziyaretçi izledi.
Mustafa KILIÇ
Havacılık Tarihi Araştırmacısı – Yazar
sontayyareci@gmail.com
