Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), tedarik zincirindeki ciddi sorunların 2025’te havayolu performansını etkilemeye, maliyetleri artırmaya ve büyümeyi sınırlamaya devam etmesini bekliyor.
IATA’ya göre, tedarik zinciri sorunları nedeniyle küresel filonun ortalama yaşı 1990-2024 dönemi için 13,6 yıllık ortalamadan önemli bir artışla rekor bir şekilde 14,8 yıla yükseldi. Uçak teslimatları, 2018’deki 1.813 uçak zirvesinden keskin bir şekilde düştü. 2024 teslimatları için tahmin, yıla girerken tahmin edilenden %30 daha az olan 1.254 uçak. 2025’te teslimatların 2.293 teslimat için daha önceki beklentinin çok altında, 1.802’ye yükselmesi bekleniyor ve 2025’te daha fazla aşağı yönlü revizyonun oldukça olası olduğu yaygın olarak görülüyor.
Yeni uçaklar için birikmiş sipariş sayısı (yerine getirilmemiş siparişlerin kümülatif sayısı) rekor bir seviyeye ulaşarak 17.000 uçağa ulaştı. Mevcut teslimat oranlarında, bunun yerine getirilmesi on dört yıl sürecek ve bu da 2013-2019 dönemi için altı yıllık ortalama birikmiş siparişin iki katı. Ancak, teslimat oranları arttıkça bekleme süresinin kısalması bekleniyor. “Park edilmiş” uçak sayısı, toplam filonun %14’ü. (yaklaşık 5.000 uçak) (Aralık 2024 itibarıyla 35.166, Rus yapımı uçaklar dahil). Bu durum son zamanlarda iyileşmiş olsa da, park edilmiş uçaklar pandemi öncesi seviyelere göre %4 daha yüksek kalmaya devam ediyor (yaklaşık 1.600 uçağa eşdeğer). Bunlardan 700’ü (küresel filonun %2’si) motor muayeneleri için park edilmiş durumda. Tedarik zinciri sorunları nedeniyle, kiralık uçaklara olan olağanüstü talep, dar gövdeli uçaklar için kiralama oranlarını 2019’dakinden %20-30 daha yüksek seviyelere çıkardı.
IATA Genel Müdürü Willie Walsh, “Tedarik zinciri sorunları her havayolunu gelir, maliyet ve çevresel performans açısından üçlü bir darbeyle hayal kırıklığına uğratıyor. Yük faktörleri rekor seviyelerde ve daha fazla uçağımız olsaydı karlı bir şekilde konuşlandırılabileceklerine şüphe yok, bu nedenle gelirlerimiz tehlikeye giriyor. Bu arada, havayollarının kullandığı eski filonun bakım maliyetleri daha yüksek, daha fazla yakıt tüketiyor ve uçmaya devam etmesi için daha fazla sermaye gerekiyor. Ve bunun da üstüne, havayolları arasındaki rekabet kapasiteyi genişletmek için mümkün olan her yolu bulma mücadelesini yoğunlaştırdıkça kiralama oranları faiz oranlarından daha fazla arttı. Bu, havayollarının pandemi sonrası hırpalanmış bilançolarını düzeltmeleri gereken bir zamandır, ancak ilerleme, üreticilerin çözmesi gereken tedarik zinciri sorunları tarafından etkili bir şekilde sınırlanmaktadır.” dedi.
