Avrupa Birliği tarihinin en önemli zirvelerinden birisinde, Avrupa savunma kapasitesini genişletmek ve Ukrayna’ya destek vermek üzere toplanan AB liderleri, savunma yatırımlarına 800 milyar Euro ayırılmasını öngören “Rearm Europe / Avrupa’yı Yeniden Silahlandırma” planını kabul etti.
Ukrayna’ya yardım planını ise Macaristan Başbakanı Victor Orban veto etti. AB’ye üye 26 üye ülke lideri, planı onaylayarak “Orban’sız” yola devam etme kararı aldı
AB’ye üye 27 ülke lideri, Ukrayna lideri Volodimir Zelenski’nin de katıldığı olağanüstü gündemli bir zirvede bir araya geldi. AB sözcülüğü, Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in sunduğu 800 Milyar Euro’luk planın onaylandığını açıkladı.
AB’nin savunma yeteneklerini artırmayı hedefleyen planda üye ülkelerin savunma yatırımlarını yüzde 1,5 civarında artırarak 650 milyar Euro’luk bir kapasite artışına gitmesi, bunu yapan ülkelere “bütçe açığı kısıtlamalarına” dahil edilmemesini öngörüyor. Avrupa Komisyonu ayrıca üye ülkelere savunma yatırımlarını ortaklaşa finanse edebilmeleri için 150 milyar Euro değerinde kredi sunmayı planlıyor.
AB ülkelerinin ortak sonuç bildirgesinde liderler, Avrupa Komisyonu’ndan planda yer alan unsurların hızlıca somut önerilere dönüştürmesini talep ediyor. Bildirgede, “Üye devletlerin askeri harcamalarını önemli ölçüde arttırmalarına olanak sağlanması ve bu harcamaların bütçe açığı hesaplamasına dahil edilmemesi” ifadesi yer aldı. AB mevzuatlarına göre, bütçe açığı, gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 3’ü ile sınırlandırılmış durumda.
Brüksel’deki tartışmalarda, Almanya ve Hollanda gibi “Cimriler/Tutumlular” Grubu olarak adlandırılan kuzey ülkeleri, ülkelerin bütçe açıklarının, GSYİH’nın yüzde 3’ünü geçmesine sert bir dille karşı çıkan ülkeler de bu “esneklik” önerisine destek verdi. Değişen dengeler karşısında savunma harcamalarını milyarlarca Euro artırmak isteyen Almanya da uzun süre izlediği “bütçe tutumluluğu” politikasından geri dönüş yaparak, ordusunu güçlendirmek için büyük yatırımlar yapmasının yolunu açan bu maddeye destek verdi.
Ortak kredi kullanabilme düzenlemesini “memnuniyetle karşılayan” liderler bu konunun öncelikli olarak ele alınmasını istedi. Bu fonlar “en az iki üye devletin” ortak yatırımları için kullanılacak ve en acil alanlara, özellikle hava savunması, füzeler, insansız hava araçları, anti-drone sistemleri ve topçu sistemleri gibi savunma teknolojilerine yönlendirilecek. Komisyon Başkanı Von der Leyen, bu yolla, üye ülkelerin, Ukrayna’ya sağladıkları desteği de büyük ölçüde arttırabileceğini belirtiyor.
AB liderleri, Avrupa ülkelerinin savunma harcamalarını arttırmaları gerektiği konusunda sert bir dil kullanarak, “Avrupa Birliği’nin güvenliğini ve vatandaşlarımızın korunmasını güçlendirmek için gerekli araçların ve finansmanın harekete geçirilmesini hızlandırmayı” taahhüt etti. Üzerinde uzlaşılan bildiride liderler Avrupa Komisyonu’nu, “tüm üye devletlere sunulan ek olanaklar ve teşvikler yoluyla da dahil olmak üzere, AB düzeyinde savunma için ek finansman kaynakları önermeye” çağırıyor.
