ABD Başkanı Donald Trump’ın 30 Temmuz Çarşamba günü resmen açıkladığı yeni gümrük vergilerinden Embraer sivil uçakları muaf tutuluyor. Bu uygulama, daha önce Avrupa ile yapılan bir anlaşma kapsamında Airbus uçaklarına uygulanan muafiyet mantığıyla aynı.
Trump, 30 Temmuz Çarşamba günü çoğu Brezilya ürününe 40 puanlık ek gümrük vergisi uygulanacağını ve toplam ek verginin %50’ye çıkarılacağını duyurdu. Brezilya’nın ABD ulusal güvenliği ve dış politikasına yönelik “olağandışı ve sıra dışı tehdit” gerekçesiyle resmen alınan bu karar, eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro aleyhindeki davayla ilgili diplomatik gerginliklerin ortasında geldi.
Kararname çeşitli istisnalar öngörüyor. Bunlar arasında alüminyum, cevher, odun, enerji kaynakları, gübrelerin yanı sıra Embraer tarafından üretilen tüm modelleri kapsayan “sivil uçaklar, parçaları ve bileşenleri” yer alıyor. Dolayısıyla, Brezilyalı sivil havacılık şampiyonu, diğer Brezilyalı ihracatçıların büyük çoğunluğunu etkileyen tarife artışından muaf tutuluyor. Nisan ayında uygulanan %10’luk vergi bu ürünlerde geçerliliğini korurken, Embraer %40’lık ek vergiden muaf tutuluyor.
Uygulamada muafiyet, ABD bölgesel pazarının tartışmasız lideri olan E175-E1 uçaklarını doğrudan etkiliyor ve daha büyük E2 modellerinin yanı sıra Praetor 500 ve 600 iş jetlerinin gelecekteki satışlarını koruyor.
Sadece askeri parçalar hariç tutuldu; bu durum teorik olarak KC-390 kargo uçağının satışını ve yine Florida’da montajı yapılan A-29 Super Tucano taarruz uçağının üretimini etkileyebilir. Ancak, askeri satışlar hükümetler arası anlaşmalar (sözde “hükümet-hükümet” modeli) aracılığıyla gerçekleştirildiğinden, bu tarifeler hiçbir zaman uygulanmaz. Bu nedenle, ABD finansmanlı (FMS) Super Tucano için gelecekteki sözleşmeler ve Pentagon’un olası satın alımları muafiyet kapsamında kalmaya devam ediyor.
Embraer filosu, özellikle bölgesel uçak segmentinde, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki havayolları arasında çok önemli bir yere sahip. En büyük Amerikan müşterisi, 263 Embraer E-Jet’ten oluşan bir filoya sahip olan ve bu uçak ailesinin dünyadaki en büyük operatörü olan SkyWest Airlines. Havayolu, Haziran ayında düzenlenen son Paris Air Show’da Embraer ile 110 adede kadar Embraer E175 satın almak için bir anlaşmaya varmıştı.
Üretici, 2025 yılında, bir kısmı Amerikan şirketlerine olmak üzere 77 ila 85 arasında ticari uçak teslim etmeyi hedefleyere , stratejik konumunu güçlendiriyor.
Brezilya’nın tepkisi hızlı oldu: Devlet Başkanı Lula da Silva, “egemenliğe yönelik bir saldırıyı” kınadı ve ticaret imtiyazlarının hedefli olarak askıya alınmasına olanak tanıyan “karşılıklılık yasası” da dahil olmak üzere yasal misilleme araçlarını harekete geçirdi . Brezilya diplomasisi, tartışmaya açık olduğunu, ancak iç hukuk konularında herhangi bir uzlaşmaya varılamayacağını belirtiyor.
