Geçtiğimiz günlerde Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO), “Küresel Emniyet Gözetim Denetim Programı-Sürekli İzleme Yaklaşımı” (USOAP-CMA) kapsamında Türkiye’ye yönelik denetim sonuçlarını açıklamıştır. Bu denetimlerde Türkiye’nin, sekiz farklı alanda değerlendirildiği ve yedi alanda dünya ortalamasının altında kaldığı görülmektedir.
Aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi denetim sonuçlarına göre Türkiye’nin düşük puan aldığı alanlar şu şekildedir:
- Organizasyon (Organization)
- Lisanslama (Licensing)
- Operasyonlar (Operations)
- Uçuşa Elverişlilik (Airworthiness)
- Kaza Araştırması (Accident Investigation)
- Hava Seyrüsefer Hizmetleri (Air Navigation Services)
- Havaalanları (Aerodromes)
Bu sonuçların ardından, Türkiye’deki havacılık sektörünün düzenleyici otoritesi olan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) bu alanlarda iyileştirmeler yapması beklenmektedir.
ICAO’nun “Küresel Emniyet Gözetim Denetim Programı” (USOAP) kapsamında gerçekleştirdiği denetimlerde, havacılık İngilizcesi eğitimi, Personel Lisanslama ve Eğitimi (Personnel Licensing and Training- PEL) başlığı altında değerlendirilmektedir. Bu alan, ICAO’nun USOAP denetimlerinde incelenen sekiz ana başlıktan biridir. Denetimlerde, personelin lisanslama süreçleri ve eğitim programlarının uluslararası standartlara uygunluğu incelenir. Bu kapsamda, havacılık İngilizcesi eğitimi de personel yeterliliklerinin bir parçası olarak değerlendirilir.
Rapor sonuçlarına göre Türkiye mevzuat ve operasyonlar bağlamında diğer alanlara göre daha güçlü görünmekte fakat mevzuatın pratiğe geçirilmesi ve bu bağlamda, özellikle iletişim ve havacılık İngilizcesi öğretimi açısından ICAO standartlarına ulaşmak için ne gibi düzenlemeler yapılabilir? sorusuna da yanıt aramak gerekmektedir.
Havacılık, küresel bir sektör olduğundan iletişimde ortak bir dilin kullanılması büyük önem taşır. ICAO, tüm pilotlar ve hava trafik kontrolörleri için İngilizce yeterliliğini zorunlu kılmış ve bu alanda minimum gereksinimleri belirlemiştir. Ancak Türkiye’nin ICAO denetimlerinde yedi alanda ortalamanın altında kalması, havacılık emniyetini doğrudan etkileyen unsurların gözden geçirilmesi gerektiğini göstermektedir.
Hava sahası yönetimi, kaza araştırmaları ve operasyonların daha güvenli bir hale gelmesi için, havacılık İngilizcesi öğretimi de kritik bir noktada yer almaktadır. Zayıf dil becerileri nedeniyle yanlış anlamalar, yanlış kararlar veya operasyonel hatalar yaşanabilir. Bu nedenle, havacılık İngilizcesi eğitiminde ICAO standartlarına ulaşmak için bazı düzenlemeler yapılmalıdır.
Bu konudaki mevcut sorunlara baktığımızda, Türkiye’deki havacılık İngilizcesi eğitimi çoğunlukla teorik olarak sunulmakta ve uygulamalı konuşma becerilerine yeterince odaklanılmamaktadır. Özellikle eğitim programları, standart havacılık terminolojisi ve operasyonel iletişim üzerine yoğunlaşsa da gerçek zamanlı konuşma pratiği yetersiz kalmaktadır. Bir diğer sorun trafik kontrolörleri ve pilotlar için ICAO Level 4 ve üzeri gereksinimler karşılanmaya çalışılsa da, eğitim sürecinde uçuş simülasyonları ve acil durum senaryolarına yeterince yer verilmemesi olarak gözlemlenmektedir. Dijital çağı yakalamak adına Yapay zeka (AI) destekli dil eğitim araçları ile gerçek zamanlı sesli geri bildirim ve hata analizi yapılması mümkünken, bu tür teknolojilerin kullanımı Türkiye’de sınırlıdır. Son olarak da Havacılık İngilizcesi eğitiminde ölçme ve değerlendirme sistemleri Türkiye’de sınırlı denetimlerle yürütülmektedir.
Peki Havacılık İngilizcesi öğretimini ICAO standartlarına taşımak ve havacılık güvenliğini artırmak için neler yapılabilir?
- AI Destekli eğitim modülleri geliştirilerek yapay zeka destekli konuşma analiz sistemleri kullanılarak öğrencilere anlık geri bildirim sağlanabilir ve sesli simülasyonlar ve ChatGPT destekli konuşma pratiği araçları ile eğitim programları geliştirilebilir.
- Gerçek uçuş operasyonlarını taklit eden senaryo tabanlı eğitimler ICAO’nun belirlediği standartlara uygun hale getirilmelidir. Acil durum senaryoları ile öğrencilere, beklenmedik olaylarda doğru iletişim kurmaları için pratik yaptırılmalıdır. Ayrıca simülatörler, sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) tabanlı eğitim materyalleri yaygınlaştırılmalıdır.
- Havacılık İngilizcesi eğitimi daha modüler hale getirilerek bu modüller ICAO’nun belirlediği altı dil becerisine (Telaffuz, Yapı, Kelime Bilgisi, Akıcılık, Anlam ve Etkileşim) odaklanarak geliştirilebilir ve öğrencilerin bireysel gelişimlerini takip edebilecekleri kişiselleştirilmiş eğitim programları hazırlanabilir.
4.Ölçme ve değerlendirme sistemleri uluslararası standartlara uygun hale getirilmeli ve belirli aralıklarla güncellenmelidir. Türkiye’de ICAO Level 4 ve üzeri seviyeye ulaşan pilotlar ve hava trafik kontrolörleri için sürekli denetimler yapılmalı ve sınav merkezleri denetlenmelidir.
- Sonuncusu ve en önemli husus da Türkiye’deki uçuş okulları ve üniversiteler için zorunlu İngilizce eğitim saatlerini artırmak iyi bir sonuç getirecektir. Bu derslerin alanında uzman kişilerce yürütülmeli ve havacılık öğrencileri ve pilot adayları için minimum İngilizce eğitim saati ICAO gereksinimlerine göre artırılmalıdır.
Sonuç olarak, Türkiye’nin ICAO denetimlerinde ortalamanın altında kalması, havacılık sektöründe çeşitli eksikliklerin olduğunu göstermektedir. Bu eksikliklerin giderilmesi için konuya eğitim bağlamında yaklaştığımızda Türkiye’nin uluslararası havacılıkta rekabetçi bir konuma gelmesi ve havacılık emniyetini artırması için eğitim süreçleri gözden geçirilebilir ve eğitimin yönetimi aşamasında birtakım reformlara gidilebilir. Dil eğitimi ve iletişim özelinde de havacılık İngilizcesi eğitimlerine gereken önemin verilmesi, AI tabanlı öğrenme sistemleri, simülasyon destekli pratikler ve modüler eğitim programları gibi yenilikçi yaklaşımlardan faydalanılabilir.
💬 Sizce Türkiye’de havacılık İngilizcesi eğitimi nasıl daha iyi hale getirilebilir? Yorumlarınızı paylaşabilirsiniz! 🚀
Öğr.Gör.Deniz TÜRKMEN
Eskişehir Teknik Üniversitesi
Yabancı Diller Yüksekokulu
