Uganda Havayolları, 2023/24 mali yılı için 237,85 milyar UGX’yi (yaklaşık 66,8 milyon ABD doları) aşan zararı ortaya koyan Sayıştay raporunun ardından yoğun bir incelemeyle karşı karşıya. Ulusal havayolunun yönetimi, devam eden mali zorluklar ve eskiyen Bombardier CRJ900LR filosuna olan bağımlılığın devam etmesiyle ilgili endişelerini dile getirmek üzere 14 Ağustos’ta Parlamento Komisyonlar, Yasal Otoriteler ve Devlet İşletmeleri Komitesi’nin (COSASE) huzuruna çıktı.
Finansal Zorluklar ve Filo Endişeleri
İcra Kurulu Başkanı Jenifer Bamuturaki, havayolunun zararlarını yüksek yakıt fiyatları, döviz kurunun değer kaybı, mürettebat ödeneklerindeki artış ve dört CRJ900LR bölgesel jet için gereken maliyetli bakım ve yedek parçalar gibi çeşitli faktörlere bağladı. Kanun koyucular, bu uçakların satın alınmasına ilişkin ilk kararı sorgulayarak, filo seçiminin gerekçesini açıklamak üzere aralarında eski CEO Ephraim Bagenda ve tedarik ekibi üyelerinin de bulunduğu eski yöneticileri çağırdı. Komite, havayolunun performansını olumsuz etkileyen kararlardan önceki yetkilileri sorumlu tutmanın anayasal yetkisi olduğunu vurguladı.
Havayolunun devam eden mali sıkıntıları, yatırımcılar ve piyasa analistleri arasında endişeye yol açtı. Analistler, devam eden kayıpların güveni zedeleyebileceği ve yönetim üzerindeki operasyonel verimliliği artırma baskısını artırabileceği konusunda uyarıyor. Rakipler, daha rekabetçi hizmetler ve fiyatlar sunarak Uganda Airlines’ın zayıflıklarından faydalanabilir ve bu da ulusal havayolunun pazar payını potansiyel olarak azaltabilir. Ayrıca, CRJ900 filosuna olan yoğun bağımlılık, düzenleyici ve operasyonel incelemelere konu olmuş ve yasa koyucular, havayolunun gelecekteki sürdürülebilirliğini güvence altına almak için stratejik düzenlemeler yapılmasını savunmuştur.
Parlamenterler ayrıca, Uganda Airlines’ı iki yıl üst üste devlet temettüsünü ödememek, yolcu ve kargo gelirlerine aşırı bağımlı olmak ve gecikmiş kargo ve kayıp bagajlarla ilgili artan sayıda dava nedeniyle eleştirdiler. Yönetim, buna cevaben, havayolunun borcunun kritik %50 öz sermaye eşiğinin altında kaldığını vurguladı ve 2024 zararının, bir önceki yılın 324,94 milyar UGX (91,2 milyon ABD doları) açığına kıyasla %25,6’lık bir iyileşmeyi temsil ettiğini belirtti. Bamuturaki, havayolunun maliyetleri düşürmek ve olumsuz koşulları ortadan kaldırmak için sözleşmeleri aktif olarak yeniden müzakere ettiğini belirtti.
COSASE başkanı Medard Lubega Sseggona, kayıpları “ciddi bir endişe kaynağı” olarak nitelendirdi ve Bamuturaki’ye bilet sahteciliği ve ücret manipülasyonu iddialarını ele alması talimatını verdi. Ulaştırma Bakanı Edward Katumba Wamala, komiteye, personel ve bağlı seyahat acenteleri arasındaki gizli anlaşmanın, fiyat manipülasyonundan kaynaklanan tahmini 179 milyar UGX (50,2 milyon ABD doları), ücret sahteciliğinden kaynaklanan ise 140 milyar UGX (39,3 milyon ABD doları) kayba yol açtığını bildirdi. Komite, yönetimin, havayolunun gelir sorunlarını araştıran Güney Afrikalı bir danışmanlık şirketinin bulgularını da içeren yazılı bir yanıtı 18 Ağustos’a kadar sunmasını emretti.
Bamuturaki, ileriye dönük olarak, 2026/27 mali yılında iç bağlantıları geliştirmeyi ve Uganda’nın karayolu altyapısı üzerindeki baskıyı hafifletmeyi amaçlayan iç hat uçuşlarını başlatma planlarını duyurdu. Şu anda 23 uluslararası destinasyona hizmet veren (yakın zamanda açılan Londra Gatwick rotası da dahil) Uganda Havayolları, bu iç hat hizmetlerini desteklemek için ülkenin 47 hava pistini kullanmayı planlıyor. Havayolu şirketi, dört adet CRJ900LR ve iki adet A330-800N uçağı işletiyor ve Airbus ile iki adet A320-200N ve iki adet A321-200N uçağı için siparişi sonuçlandırıyor. Bu esnada, Ekim 2025’e kadar bir adet A320-200 ve bir adet A321-200 uçağını kuru kiralama yoluyla kiralamayı planlıyor ve Danish Air Transport (DAT) ile bir adet A320-200 uçağı için 12 aylık bir ACMI sözleşmesini uzattı. Ayrıca havayolunun Boeing 737-800(F) uçağını ıslak kiralamak için hükümetten onay aldığı belirtilirken, Boeing ile olası bir satın alma konusunda görüşmeler devam ediyor.
Uganda Havayolları artan mali ve operasyonel baskılarla boğuşurken, yönetimi reformları uygulamaya koyma ve ulusal havayolunun geleceğine olan güveni yeniden tesis etme yönündeki artan taleplerle karşı karşıya.
