Amerika Birleşik Devletleri’nin başkenti Washington DC’de meydana gelen uçak ve helikopter kazası soruşturmasında “hata yapılmaması gereken” bir durumda yapılan olası hatalar inceleniyor
CNN’in haberine göre kurtarma ekiplerinin Potomac Nehri’nden enkaz çıkarma çalışmaları devam ederken ve uçaklardan en az birinin izlediği rotayla ilgili ilk endişeler ortaya çıkmışken, kaza araştırma uzmanları American Airlines’a ait CRJ700 uçağı ile bir askeri Black Hawk helikopterinin çarpışmasına neyin sebep olduğuna dair araştırmalarını yoğunlaştırıyorlar.
Yetkililer, helikopterin çarşamba gecesi Washington’daki Reagan Ulusal Havaalanı 33 pisti için yaklaşmakta olan AA uçağı ile çarpıştığında eğitim uçuşunda olduğunu, uçaktaki 64 kişinin tamamının ve helikopterdeki üç askerin öldüğünü söyledi.
Kazanın nedenini araştıran Ulusal Ulaşım Emniyeti Kurulu’nun ön raporunu yayınlamasının yaklaşık 30 gün süreceği, olası nedeni belirleyecek nihai raporun ise çok daha uzun zaman alacağı belirtildi (12 ay içinde). Yine de çarpışmanın koşulları ve araştırma için takip edilecek süreçler hakkında ayrıntıların ortaya çıkmaya başladığı belirtildi. Ayrıntılar ve olasılıklar aşağıda sıralanmıştır;
Helikopter çok yüksekten uçuyor olabilir
Black Hawk, Washington bölgesindeki güvenlik güçleri, hava ambulans, askeri ve hükümet helikopterleri tarafından kullanılan özel koridorları kullanıyordu. Federal Havacılık İdaresi’nin bölgeye ilişkin seyrüsefer kartlarına göre bu koridordaki helikopterlerin deniz seviyesinden 200 feet yükseklikte ya da altında olması gerekmektedir.
Ancak çarşamba günkü ölümcül çarpışmanın öncesine ait uçuş takip verileri, Black Hawk’ın izin verilen irtifanın 100 feet üzerinde uçtuğunu ve Potomac Nehri’nin doğu yakası boyunca öngörülen rotadan saptığını göstermektedir.
Helikopterin dönüşlerinin Black Hawk’ı havaalanına standart rotadan daha fazla yaklaştırmış olabileceği belirtildi.
Uçuş takip şirketi FlightRadar24’ün sözcüsü Ian Petchenik, eldeki verilere dayanarak, bunun adil bir değerlendirme olduğunun düşünüldüğünü vurguladı.
Petchenik, Black Hawk için uçuş takip verilerinin kusurlu olabileceği konusunda uyardı. Askeri helikopter, irtifa ve uçak kimliği hakkında temel verileri ileten bir Mode S sinyali gönderiyordu. American Airlines uçağı ise hava trafik kontrolüne çok daha fazla bilgi sağlayan bir ADS-B sinyali yayınlıyordu.
Mode S verileri sadece birkaç bitlik yani oldukça kısıtlı bilgi sağlar, ADS-B’nin ise, standart Mode S verilerinin çok ötesinde veri sağladığı Petchenik tarafından CNN’e ifade edildi.
Hava çarpışmasından önceki anların tam olarak anlaşılması için uçaktaki veri kayıt cihazlarının verilerinin eksiksiz analiz edileceğini, bununla beraber henüz bütün resim tamamlanmadan bile helikopterin doğru konumda olmadığının görüldüğü değerlendirilmektedir.
Savunma Bakanı tüm veriler henüz elde edilemediği için helikopterin belirtilmiş irtifanın üzerinde olduğunu söylemenin doğru olamayacağını belirtti.
CNN havacılık analisti ve pilot Miles O’Brien perşembe günü yaptığı açıklamada, çarpışma noktasında jet ve helikopterin onaylanmış yollarında irtifa ayrımının sadece 300 feet olduğunu söyledi. Bu yüzden hata payı olmayan bu hava sahası içinde uçanların azami şekilde dikkatli olmaları ve hatasız uçmalarının gerektiğini söyledi.
Uzmanlar şimdi birkaç yüz fitlik bir değişikliğin son yirmi yılda ABD’de meydana gelen en ölümcül havacılık kazasını önleyip önleyemeyeceğini belirlemek durumundalar.
Bir yetkilinin CNN’e verdiği bilgiye göre, soruşturma devam ederken FAA, kaza sırasında kullanılan alçak irtifa helikopter koridorunu süresiz olarak kapatmıştır. Araştırma hakkında bilgi sahibi bir kaynağın CNN’e yaptığı açıklamada, Washington’da Potomac Nehri üzerindeki helikopter rotalarının değiştirilmesi konusunda gayri resmi görüşmelerin de başladığı belirtildi.
NTSB’nin CNN’e yaptığı açıklamada American Airlines uçağının kara kutu olarak bilinen uçuş veri kaydedicisi ve kokpit ses kaydedicisi kurtarıldığı, aynı şekilde helikopterin kara kutu ses kayıt cihazının da herhangi bir dış hasar belirtisi olmadan kurtarıldığı bilgisi verildi.
Kayıt cihazlarından alınan verilerin eşleştirilerek, yeni ayrıntıların da ilavesiyle her iki uçağın da irtifası hakkında önemli ipuçları sağlanabileceği belirtildi.
Hava trafik kontrol personeliyle görüşmelerin başlandığı ve bunun birkaç gün devam edeceği bildirildi. Görüşmelerden elde edilen verilerin, NTSB’nin elindeki diğer verilerle eşleştirileceği bilgisi verildi.
Bilinmeyen içerik öğesi
Helikopter mürettebatı bir uçak gördüğünü belirtmesine rağmen videoda herhangi bir kaçınma eylemi belirtisi görülmemektedir
CNN tarafından özel olarak elde edilen videoda, her iki uçağın da hiçbir kaçınma eyleminde bulunmadığı, korkunç bir ışık patlamasıyla doğrudan birbirlerine çarptıkları ve enkazlarının Potomac nehrine düştüğü görülüyor.
LiveATC.net’ten elde edilen hava trafik kontrolörü ses kaydına göre, kazadan önce hava trafik kontrol operatörleri helikopteri yolcu uçağının arkasından geçmesi için talimat verdiği bilinmektedir.
Çarpışmadan kısa bir süre önce helikopter pilotunun hava trafik kontrole, görsel ayırım talep ettiği çağrısı kaydı vardır.
Konuşma kayıtlarına göre helikopter mürettebatının farklı uçaklara bakıp bakmadığı ya da mürettebatın uçağın konumunu yanlış değerlendirip değerlendirmediği, videoda görüldüğü gibi helikopter mürettebatının izlemesi talimatı verilen uçakla diğer ışıkları karıştırıp karıştırmadığı sorularını gündeme gelmekte olup bu soruların cevapları aranmaktadır.
Helikopterin kalabalık hava sahasında uçarken çevre kontrolu için helikopterde yeterli personele sahip olup olmadığı da sorgulanmaktadır. Askeri yetkililer Black Hawk’ın bir eğitmen, eğitimde bir yüzbaşı ve bir mürettebat şefi ile Fort Belvoir, Virginia’dan rutin bir eğitim görevinde olduğu bilgisini verdi.
Eski bir Black Hawk pilotu olan Elizabeth McCormick perşembe günü CNN’den Jake Tapper’a yaptığı açıklamada, talihsiz uçuşta üç kişilik bir mürettebatın bulunmasının yetersiz olduğunu ve böyle bir mürettebatın her yönü göremeyeceğini ve bunun büyük bir sorun olduğunu ileri sürdü.
Reagan National kulesinde bir kişi tarafından iki iş yapılıyor
CNN’e konuşan bir hava trafik kontrol kaynağı, kazanın meydana geldiği gece Reagan National’daki bir kontrolörün iki ayrı hava trafik kontrolörü tarafından yerine getirilebilecek görevleri yerine getirdiğini, yani hem yerel uçak hem de helikopter trafiğini idare ettiğini, bu uygulamanın alışılmadık bir durum olmadığını ifade etti.
Ancak New York Times’ın haberine göre, Federal Havacılık İdaresi’nin hazırladığı bir iç raporda personel sayısının günün saati ve trafik hacmine göre normal olmadığı belirtildi.
Hava trafik kontrolörlerini temsil eden sendika ise hava durumu değişiklikleri, hava trafiğindeki değişiklikler ve hava sahası değişiklikleri ile karmaşık olan görevlerinin her gün emniyetle yürütüldüğünü, dolayısıyla pozisyonların birleştirilmesi ya da hiç birleştirilmemesinin alışılmadık bir durum olmadığını belirtti.
Radar tesislerindeki kronik personel sorunlarının FAA’nın önemli bir problemi haline geldiği, pandeminin ardından, daha fazla kontrolörün eğitilmesi ve sertifikalandırılması için çaba sarfedildiği belirtildi. Trump Yönetimi, aralarında hava trafik kontrolörlerinin de bulunduğu federal çalışanlara, daha fazla personel sıkıntısına neden olabilecek bir işten ayrılma paketi teklif etti.
Yetkililer acele karar verilmemesi konusunda uyarıyor
Zaman içinde daha fazla yeni bilgi gün ışığına çıksa da bazı yetkililer, felaket hakkında hala bilinmeyen çok şey olduğunu söylüyor.
Eski bir Black Hawk pilotu olan ABD Senatörü Tammy Duckworth perşembe günü FAA ve Ulusal Ulaşım Emniyeti Kurulu uzmanlarıyla görüştü. CNN’e yaptığı açıklamada, hava trafik kontrolünün pilotlara verdiği talimatların dökümleri de dahil kendisine daha fazla bilgi verilmesini talep etti. Senatör kendisinin de geçmişte buna benzer ortamlarda uçtuğunu bunun da anormal bir uçuş profili olmadığını vurguladı. Bu kazaya ilişkin bir önceki yazımda da belirttiğim gibi kazaya ilişkin NTSB’nin yürüttüğü kaza araştırma süreci eşine az rastlanır şeffaflıkta sürdürülmektedir. Umuyorum bu politika diğer tüm ülkelerin süreçlerini olumlu yönde etkileyecektir. Gelişen durumlar sizlerle vakit geçirmeden paylaşılacaktır.
Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot ( E)
Kaza Araştırma Uzmanı
