Ocak ayında gidilecek yerler listesi yapsak, Reykjavik bu listede kendine kolay kolay yer bulamazdı. Sabah 11’de doğan güneş 16 gibi batıyor, sıcaklık sıfırın altında seyrediyor ve sık sık yağmur yağıyor.
Geçtiğimiz yıl 200 kişi kendini Reykjavik’in soğuk havasından Kaliforniya’nın sıcak kumsallarına atmak için Keflavik Havalimanı’nda beklerken uçakları arıza yaptı. Taşımacılık şirketi yetkilileri bu soruna çözüm bulmak için hararetli bir şekilde tartışırken ileride tarihi olarak anılacak bir karar aldıklarının farkında değillerdi. Ve bu karardan ne pilotların, ne de yolcuların haberi vardı…
İşin perde arkasında İzlandalı düşük ücretli hava yolu şirketi WOW var. Yaklaşık 7.045 km mesafedeki Los Angeles’e gidecek bir uçak arıyorlardı ve bulabildikleri uçak dar gövdeli bir Airbus uçağı olan A321neo’ydu. Bu jet genellikle Avrupa’da veya ABD’de kısa rotalarda kullanılıyor. Zorunluluktan dolayı bu uçağı kullanmaya “Bir deneyelim” diyen şirket, GE Havacılık ve Safran Uçak Motorları şirketlerinin 50:50 ortaklığında kurulan CFM International tarafından geliştirilen LEAP jet motorlarının verimliliği sayesinde bu uçuşu gerçekleştirmeyi başardı.
Batıdan gelen jet akımına karşı gideceği için uçağın önce Edmonton, Kanada’da yakıt ikmali yapması planlanmıştı. Ama buna gerek bile kalmadı! Uçak 8 saat 46 dakikada, kendi sınıfındaki uçaklar için dünya rekoru olacak bir sürede Los Angeles Uluslararası Havalimanı’na indi. WOW Hava Yolları’nın Ana Teknik Pilotu Johann Helgason’un da dediği gibi; bu kesinlikle etkileyici! Özellikle de 39.000 feet yükseklikte, 0.79 Mach hızda ve tam kapasite yüklüyken motor başına saatte 1.000 kilogramdan az yakıt yaktığını düşünürsek.
Geçmişte, Reykjavik-LA uçuşu gibi uzun mesafeli rotalara yalnızca Boeing 757 ve Airbus A330 gibi daha büyük uçaklar ile hizmet verilirdi. Ancak, yalnızca LEAP motorlarıyla çalışan Airbus A321neo ve Boeing’in 737 MAX ailesi gibi yakıt tasarruflu uçaklar kuşağı şimdi hava yolu rotalarını yeniden çiziyor. Bu uçaklar sayesinde hava yolu şirketleri eskiden ekonomik olarak anlamlı olmayan rotalara da doğrudan uçuşlar sağlıyorlar!
WOW Havayolları, başarılı LA gezisinin ardından Reykjavik’ten Vancouver, San Fransisko, Şikago, Tel Aviv ve diğer uzak yerlere de A321neo uçakları gönderiyor. Elbette bu başarıdan sadece WOW yararlanmıyor: Arjantin Hava Yolları, Buenos Aires’ten yaklaşık 6.115 km uzaklıkta bulunan Dominik Cumhuriyeti’ndeki Punta Cana arasında aktarmasız bir şekilde Boeing 737 MAX 8 ile uçuyor. Brezilyalı GOL, aynı jet uçağını başkent Brasilia’yı, Miami ve Orlando’ya bağlayan seferlerde kullanmak için hazırlık yapıyor.
Bu uçakların yakıt tasarrufu, daha büyük uçaklarla karşılaştırıldığında oldukça çarpıcı! Airbus A330 gibi bir uçak 250 yolcuyla beraber Reykjavik-Boston uçuşunu 50 ton yakıt yakarak yapıyor. Ancak LEAP motoruna sahip bir A321neo ile 200 kişiyi aynı rotada 13-16 ton arası bir yakıtla taşımak mümkün. Bu yakıt tasarrufu basit bir miktar gibi görünebilir ancak hava yolu şirketlerinin toplam giderlerinin %24’ü yakıt maliyetlerine gidiyor. O yüzden bu miktarda bir tasarruf özellikle de küçük şirketler için büyük bir fark yaratabilir. Bu tasarruf aynı zamanda salınan karbon miktarının da azalmasına yardımcı oluyor. Bu da WOW’a Norveç Hava Yolları’ndan sonra, transatlantik rotalarda uçan ikinci yeşil hava yolu şirketi unvanını kazandırdı.
LEAP motoru, GE’nin endüstrilerinden en fazla yararlanan uçak motorudur desek abartmış sayılmayız. Örneğin motorun yakıt nozülü artık katmanlı imalatla tek parça olarak üretiliyor. Ayrıca yine GE teknolojilerinden olan 1.315 dereceye yaklaşan sıcaklıkları kaldırabilen seramik matriks kompozit malzeme kullanıldığı için daha yüksek sıcaklarda çalışabiliyor ve bu sayede daha az yakıtla daha çok güç üretiyor.
Dünyadaki hava yolu taşımacılığının dinamiklerini değişten bu motor bize çok da yabancı sayılmaz: Eskişehir’de GE ortaklığı ile açılan TEI, her gün havalanan ve birçok uçağın kalbini oluşturan LEAP motorunun parça bazında dünyadaki en büyük tedarikçisi. Burada aynı zamanda GEnx jet motoru için de parçalar üretiliyor ve GE Havacılık’ın AR-GE çalışmaları yürütülüyor.
