2 Ocak’ta RJTT/Haneda’daki 34 R pistinde Airbus A350 ve Dash 8’in trajik çarpışmasının ardından Japonya, ülke genelindeki havalimanlarındaki ATC protokollerinde değişiklikler yapıldığını duyurdu.
Kazaya ilişkin detaylar beklenirken yetkililer yeni prosedürleri uygulamaya koymakta hızlı davrandılar. Yarın Japonya’ya uçacak ekipler için bunlar çok önemli.
Yetkililer, operatörlere, iniş veya piste girmeden önce pistin görsel olarak TEMİZ olup olmadığının uçuş mürettebatı tarafından kontrol edilmesini zorunlu kılmalarını talep etmektedir. Başka bir deyişle, yalnızca ATC’nin iznine güvenilmemesini vurguluyor.
Çok sayıda nedenden dolayı pilotların bir pistin boş olduğuna dair doğru bir değerlendirme yapması pratik veya mümkün olmayabilir. ATC’nin “Gecikmeksizin giriş kalkış serbest” talimatı pilota ne ifade etmelidir. Yaklaşmada uçak mı vardır? Yoksa piste araç mı girecektir? Dolayısıyla bu tip ifadeler yanlış anlaşılmalara sebep olabilecek ifadeler olup asla kullanılmamalıdır.
Ancak havacılık perspektifinden bakıldığında uçuşun bazı safhalarında gözlerin son savunma hattı olduğu asla unutulmamalıdır.
Kaza tutanaklarındaki ilk verilere göre, Dash 8 mürettebatının, pistin bekleme noktasına girildiğinde ‘1 numara’ ifadesinin kullanımını yanlış yorumlamış olabileceği değerlendirilmektedir.
“Kalışta 1 numarasınız” talimatı akıcı İngilizce konuşan biri için bunun anlamı oldukça basit görünebilir. Ancak Dash 8 ekibine göre bu, pistte bir numara olduğunuz anlamına gelebilir.
Dolayısıyla ATC artık uçaklara kalkış sırasındaki yerleri konusunda tavsiyede bulunmayacak.
Resmi notlarında artık bir uçağın piste girebileceğini ifade etmek için kullanılacak yalnızca dört ifadenin olduğu belirtilmekte olup. Bunlar:
• Kalkışa serbestsiniz.
• Piste girin ve bekleyin.
• Pisti kat ediş serbest.
• Pist üzerinden taksiye serbestsiniz
Başka bir talimat verilmesi halinde, bu standart olmayıp mutlaka karşılıklı mutabakat sağlanmalıdır.
Bunun dışında pilotların dışında kulede de operasyonun emniyetle devam ettirilebilmesi için yer radarlarının etkin bir şekilde kullanılması ve daha fazla personel ile kontrollerin sağlanması planlanacaktır. Bu şekilde pist ihlalleri önceden tespit edilebilecektir.
Haneda’da yaşanan olay ÇOK UCUZ ATLATILMIŞ bir kazadır. Tahliye başarısız olsaydı veya yangın çok daha çabuk tüm uçağı kaplasaydı bugün can kaybı en büyük kazalarından birini konuşuyor olacaktık. Bu olay bir kazaya dönüştüğü için tüm sektörün ve kamu oyunun bilgisi oldu. Halbuki hemen her ay belki de onlarca dünyanı bir çok meydanında buna benzer olaylar yaşanmaktadır.
Buna benzer bizden bir olayı paylaşmak isterim. Uçak gece şartlarında piste yaklaşmaktadır. Görüş şartları uygundur. Kule tarafından uçak inişe serbest kılınır ve son 200-300 feet’te PF olan ikinci pilot “pistte araç var galiba, pas geçiyorum” ikazı üzerine PM Kaptan “pas geç” der ve pas geçilerek ikinci yaklaşma ile emniyetle iniş yapılır. Alınan bilgiye göre yaklaşma esnasında pistte pist temizleme aracı pistte hareket halindedir. Bir pilotun dikkati sayesinde onlarca insan yaşama tutunmuştur.
Havacılıkta sürdürülebilir emniyetli operasyon için İhtiyaç duyulan şey, sektör paydaşlarının bunları uygulamaya koyması için zaman, para ve istekli olduğunu ortaya koymasıdır. Haneda kazası tüm sektöre ciddi bir ders olmalı buna benzer olay/kaza yaşanmaması için öngörülü davranılarak tüm önlemler yarın veya yakın gelecekte değil bugün alınmalıdır.
Emniyetli Uçuşlar Dileriz
Eyup Turşucu
Kaptan Pilot(E)
Kaza Araştırma Uzmanı