Yeğenim küçüktü, beş yaşlarında falandı ve ona göre bütün araçların hareketi güzeldi.
Bir tuttururdu şarkı gibi saatlerce, “uçaklar da ne güzel uçuuuuyooorlarrr!…”.
Hep aynı nakaratı tekrarlardı……
Diyeceğim şu ki, onun gibi algılayan milyon yetişkin var,
Uçakların güzelce uçtuğunu düşünen..
Oysa uçakların da gizemli bir kadın gibi bilinmeyen yönleri var;
Bir uçağın kalkışı, havada gidişi ve inişi akıllara zarar bir masraf örneğin.
Havada ödenilen seyrüsefer ücretinden,
Kapıya yanaşan körük veya merdivenden, deposuna basılan suya varıncaya değin,
ve her indiği havalimanında verilen meydan kirası,
ve aldığı her handling hizmetine ödenenler dışında.
Hizmetleri sağlayan birime ödenen servis ücreti,
Pilotun sürttüğü bir lastiğin, kabin memurunun fazladan aldığı bir yemeğin,
Tüm masrafları geri dönüşerek o uçağı uçuran şirkete gelir.
Hal böyle olunca da uçucular için sorumluluk yalnızca kurallarla sınırlanmış görevleriyle kalmaz, kaza-kırım-zarar-ziyan sorumluluğunu da omuzlarında taşırlar.
Her Kabin Memurunun en basit örneğiyle her kapı açıp kapatmasında, bir slide* dediğimiz rampanın patlatılma korkusu vardır.
Zamanla otomatik refleksle yapılır gereken işlem, bu nedenledir ki obsesyon oluşur defalarca kontrol eder kişi .
Keza pilotun da kontrol panelinde öyle.
Bu nedenledir ki havacılıkta cross check denilen sistem oturtulmuştur;
Kişi önce kendi check list denilen kontrol listesinden kendininkini, sonra da arkadaşınınkini kontrol eder.
Unutulan bir pim, veya bir düğme hayati önem taşır.
Yerde yanlışlıkla patlatılan slide söndürülerek yerine oturtulmadıkça o uçak kalkmaz. Keza yine olası hatalar, gözden kaçanlar olasılığıyla pilotlar iniş takımlarının gözle kontrolünü yaparlar yerde.
Aşırı mesailer aşırı yorgunluklara, aşırı yorgunluklar aşırı dikkatsizliklere yol açabilir ve benzer hatalar kaçınılmaz olur.
Bu nedenle uluslararası havacılık çalışma saatleri standartları belirlenmiştir.
Yine de havayolu şirketleri maksimum zorlamalar getirirler personellerine.
Bir balonu altı kez şişirip indirin, balon esner ve kaybeder orijinal şeklini.
Aynen öylece genişler ve daralır hücreler altı bacaklı (inişli) bir uçuş görevinde.
Sonuç; konsantrasyon ve dikkat eksikliğidir.
Bilinenin aksine; uçaklar güzel uçmuyorlar,
Güzel uçuruluyorlar aslında….
Oya Güler
Emekli Purser
ARFAA Kurucu Başkanı
*slide= Tehlike anında şişerek yolcuların tahliye edilmesinde kullanılabilen ve gerektiğinde bot olarak kullanılabilen rampa.
