Çarşamba, Ekim 16, 2024

BU HAFTA İLK 5 HABER

Benzer Haberler

KKTC’de Havalimanı Neden Karıştı?

İhale kriterlerini uygulamada yaşanan sorunlar, tartışmalı ortaklılar, mahkemelere yansıyan sorunların zamanında çözüme kavuşturulamaması… Epeyce sebepten dolayı KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ile Ercan Havalimanı ihalesini kazanan grubun büyük ortağı Taşyapı’nın patronu Emrullah Turanlı karşı karşıya geldi. Tartışma hararetlenerek devam ediyor. Hatta Ankara’ya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a kadar sorunlar iletilmiş durumda. Özellikle KKTC Dışişleri Bakanı’nın, Ercan Havalimanı’nın ihale şartnamesi gereği denetimini istemesiyle gündeme gelen karşılıklı suçlamalar da bu noktada kalacak gibi görünmüyor. Çünkü mevzu sadece denetim için talep edilen ve bilinçli olarak tartışma konusu haline getirilen meblağla ilgili değil. Aslında Ercan Havalimanı, 2012’de devredildiğinden bu yana hep tartışılıyordu, şimdi ise eteklerdeki taşlar dökülüyor.

KKTC yetkililerinin, ihale şartnamesine ve Ercan Havalimanı’nın iki ortaklı şirkete teslim günlerine kadar filmi başa sarıp konuyu detaylı incelemeleri gerekiyor. Aksi halde yeni meydanın geleceği de tehlikeye girebilir. İlgilenecek tüm yetkililere birazcık katkı sunabilirim:

Mayıs 2012’de, KKTC Ulaştırma Bakanlığı, Ercan Havalimanı Pist ve Terminal Yenilenmesi ve Havalimanının Modernizasyonu için 25 yıllık yapım ve işletim süresiyle ihaleye çıktı. Yani işletme hakkı devri ihalesi yapıldı. İhaleye katılacaklardan istenen en önemli kriterlerden biri, daha önce 25 bin metrekare uluslararası terminal binası yapmış olması ve/veya 400 bin metrekare pist, apron, taksi yolu sahası inşaatı yapıp bitirmesiydi. Halihazırda Ercan’da bu kriter ortadan kalkmış görünüyor.

Neden mi? 27.09.2012’de yapılan ihaleye, daha önce Şanlıurfa GAP Uluslararası Havalimanı İnşaatı’nı yapmış olması sebebiyle şartname kriterlerini karşılayan Terminal Yapı ile Taşyapı şirketleri, ortak girişim olarak katılıyor ve ihaleyi kazanıyorlar. Finansör ve pilot ortak olarak Taşyapı’nın % 80, yapımcı ve işletmeci ortak sıfatıyla Terminal’in de % 20hisseye sahip olduğu T&T Havaalanı İşletme ve İnş. isimli yeni bir şirket kuruluyor. İhale şartnamesi gereği yapımcı ve işletmeci şirketin hissesinin en az % 20 olması ve 25 yıl boyunca azaltılmaması gerekiyor. Ancak şirket ana sözleşmesinde yapılan değişikliklerle bu kriter çoktan ortadan kalkmış. Yapımcı ve işletmeci devre dışı kalmış. Ortaklar anlaşamamış olabilir, pilot ortak gücünü kullanıp tüm yetkiye eline almış olabilir, ama KKTC yetkilileri bu gelişme karşısında ne yapmışlar?

Bir diğer husus ise bu iki şirket, ihaleyi verdikleri % 47.80’lik ciro paylaşım oranıyla kazanıyor. Akabinde Taşyapı, şartname gereği 100 milyon Euro’yu KKTC’ye ödüyor, ama 16 milyon Euro KDV’sini mahkemeye taşıyor. Bu konuyu da KKTC yetkililerinin niçin çözemediğini anlamak mümkün değil. Yine ihale şartnamesi gereği ihaleyi kazanan grubun, aralarına en az % 10 hisse ile 18 aydır KKTC vergi mükellefi olan bir ortak almaları gerekiyordu. Ortak olarak, Taşyapı’nın % 10 hissesini devrettiği ve KKTC’de vergi mükellefi olmayan Kaner Travel isimli bir şirket alınıyor. Peki KKTC makamları buna nasıl izin vermişler?

Ayrıca, pilot ortak tarafından ödenmesi gerekirken, T&T Havaalanı İşletme ve İnş. şirketinin üzerine yüklenen cezalı ve faizli % 16 KDV maliyetlerinin adresi doğru mu? T&T şirketinin olağan genel kurulunda 2015 ve 2016 yıllarına ait bilançoları yapımcı ve işletmeci şirket onaylamamış, ibra etmemişse bu konuya hangi KKTC yetkilisi dikkat buyurmuştur?

Ve gelelim en hassas soruya; Ercan Havalimanı’nın yapım ve işletimini üstlenen T&T şirketi, ihaleyi ciro paylaşım teklifiyle aldığına göre havalimanının gelirleri şimdiye kadar niçin denetlenmemiştir? 2013 ile 2016 yılları arasında ne kadar kâr elde edilmiştir, ne kadar vergi verilmiştir. Halihazırda Ercan’dan yılda 4 milyon yolcu geçmektedir. Kiracılardan ve işletmecilerden gelecekte ödeyecekleri kiralar peşin olarak alınıyorsa ve ilk 4 yıl için devlete ciro payı ödenmeyeceği de dikkate alınırsa, bu rakamların hesabını KKTC’de kim yapmaktadır?

Hasılı, ihale şartnamesi gereği Ercan’ın denetlenmesi şart. Uluslararası statüdeki bir havalimanının inşaat ve işletmesinin de ihalede tarif edildiği üzere tecrübeli, ehil ellerde olması gerekiyor. Ve daha önemlisi, ilk 4 yıl cirodan pay ödemesi yoktu. Ercan Havalimanı cirosundan, KKTC’ye pay ödenmesine 2017’de başlanması gerekiyor. Ciro payının hesabını, hak edişini kim nasıl yaptı, yapıyor veya yapacak? Ya da şu ana kadar T&T şirketi, KKTC’ye ne kadar cirodan pay ödemiştir?

Evet, söz sizin KKTC yetkilileri. Yıllar önce Kıbrıs Türk Hava Yolları’nı, Ümit Utku ve diğerlerini yazıyorduk. Yine döndük başa…

(Güntay Şimşek-Habertürk)

 

Facebook ile Yorum Yapın

ÇOK OKUNANLAR