Sadece sinemada ya da gazete haberi olarak karşımıza çıkacağı düşünülse de uçakta alerjik reaksiyon gözlenmesi hiç de nadir değildir. Günlük yaşantımızda seyahat amacıyla havayollarını kullanım oranı önemli yer teşkil etmektedir. Kısa ya da çok uzun sürecek bu uçuşlarda havaalanından başlayarak uçak içerisinde çeşitli nedenlerle birçok sağlık sorunu meydana gelebilir.
Dünyada alerjik hastalıkların görülme sıklığının son yıllarda artmasına paralel olarak havayolları ile yapılan seyahatler sırasında meydana gelen sağlık sorunları arasında alerjik reaksiyonlar ön planda gelmektedir. Alerjik nezlesi ya da vazomotor riniti olanlarda yolculuk esnasında burun tıkanıklığı, hapşırma, burunda akıntı, kulakta dolgunluk hissi gözlenebilir. Besin alerjisine ya da yolculuğun yarattığı anksiyeteye bağlı vücutta kaşıntı, kızarıklık nadiren ağız ve dudaklarda uyuşma, ödem gelişebilir. Astımlı hastalarda uçaktaki koku ya da hava akımı astım krizini başlatabilir. En çok korkulan reaksiyon ise sıklıkla besin ya da ilaçla tetiklenen anafilaksi ya da alerjik şok tablosudur.
Uçak ile seyahat sırasında kabin içi şartları astımı olan kişileri olumsuz yönde etkileyebilir. Nispeten azalan oksijen düzeyi, uçuşa bağlı stres ve anksiyete, iç mekânın dar olması, kabin içi basınç düzeyi, nem durumu, “jet lag”, değişen biyolojik ritim astımı olan hastalar için olumsuz durumlardır. Özellikle yaşlı bireyler ve diğer kronik hastalığı olanlar bu durumdan daha kolay etkilenebilir.
Uçuş Öncesi Alınacak Önlemler
Astımlı yolcular için
- Uçuş öncesi kabin görevlisine kısa bilgi verilmeli
- Astım ilaçları (özellikle acil durumlarda kullanılacak olan salbutamol) kabin memurunun erişebileceği bir yerde bulundurulmalı.
- Görevli memura astım atağında izlenecek tedavi aşamalarını gösteren kişisel eylem planı gösterilmeli
- Güvenlik kontrolleri sırasında beyanda bulunmak için ilaçlara (özellikle 100 ml üzeri süspansiyon şeklinde olanlar) ait reçete yolcunun yanında olmalı
Besin alerjisi olan yolcular için
- Yolcu alerjisi olduğunu mutlaka önceden bildirmeli
- Herhangi bir aksilik için sağlık sigortası yaptırmış olmalı
- Uçakta ikram edilen tüm besinlerin içeriği hakkında detaylı bilgi istemeli
- Uçakta özel yemek “allergen free/ special meal” talep edilmeli
- Yiyecek tepsisi ve temas edilen yerler temiz olmalı, gerekirse ıslak mendille tekrar silinmeli
- Alerjik şok için uçakta acil ilaçlar hazır bulundurulmalı
- Alerjik şok geçirmiş ise yolcu yanında anında hazır adrenalin enjektörü taşımalı
- Rötar olabilir. Her zaman güvenli yiyecekler yolcunun yanında bulunmalı